GAYRİMENKULÜNÜ KİRAYA VEREN KİŞİ DAVA AÇACAĞI GİBİ, AÇTIĞI DAVADA DAVA DEVAM EDERKEN İHTİYATİ TEDBİR YOLUYLA YENİ KİRA BEDELİ DE BELİRLENEBİLİR. YARGITAY 3.HUKUK DAİRESİ’NİN 2021/34** E, 2021/60** K SAYILI KARARI BUNUN İÇİN EMSAL NİTELİKTE BİR KARAR OLMUŞTUR.

Denetimli Serbestlik kurumunun uygulanabilmesi için bir takım şartlar mevcuttur. Bu şartlar;

-Hükümlünün açık cezaevinde olması

-Hükümlünün iyi hal göstermesi

-Koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az zaman kalması

-Hükümlü ve /veya avukatın talebi

-İnfaz hakimi kararı.

Ancak bu şartların varlığında kişi bu durumdan faydalanabilir. Bu kurum kanunda detaylarıyla belirtilmiştir.

Denetimli Serbestlik, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 105. maddesinde açıklanmıştır.

Kanun metni şu şekildedir Madde 105/a: ” hükümlülerin dış dünyaya uyumlarını sağlamak, aileleriyle bağlarını sürdürmelerini ve güçlendirmelerini temin etmek amacıyla açık ceza infaz kurumunda veya çocuk eğitim evinde bulunan ve koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre kalan iyi halli hükümlülerin talebi halinde cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmını denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına, ceza infaz kurumu idaresince hazırlanan değerlendirme raporu dikkate alınarak hükmün infazına ilişkin işlemleri yapan cumhuriyet başsavcılığının bulunduğu yer infaz hakimi tarafından karar verilebilir.

Açık ceza infaz kurumuna ayrılma şartları oluşmasına karşın, iradesi dışındaki bir nedenle açık ceza infaz kurumuna ayrılamayan veya bu nedenle kapalı ceza infaz kurumuna geri gönderilen iyi hâlli hükümlüler, diğer şartları da taşımaları hâlinde, birinci fıkrada düzenlenen infaz usulünden yararlanabilirler. (3) Yukarıdaki fıkralarda düzenlenen infaz usulünden; (2) a) Sıfır-altı yaş grubunda çocuğu bulunan ve koşullu salıverilmesine iki yıl veya daha az süre kalan kadın hükümlüler,
b) Maruz kaldıkları ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatlarını yalnız idame ettiremeyen ve koşullu salıverilmesine üç yıl veya daha az süre kalan hükümlüler, diğer şartları da taşımaları hâlinde yararlanabilirler. Ağır hastalık, engellilik veya kocama hâli, Adlî Tıp Kurumundan alınan veya Adalet Bakanlığınca belirlenen tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenip Adlî Tıp Kurumunca onaylanan bir raporla belgelendirilmelidir.
(4) (Değişik: 18/6/2014-6545/80 md.) Adli para cezasının ödenmemesi nedeniyle, cezası
hapse çevrilen hükümlüler yukarıdaki fıkralardaki infaz usulünden yararlanamazlar.
(5) Denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle cezasının infazına karar verilen
hükümlünün, koşullu salıverilme tarihine kadar;
a) Kamuya yararlı bir işte ücretsiz olarak çalıştırılması,
b) Bir konut veya bölgede denetim ve gözetim altında bulundurulması,
c) Belirlenen yer veya bölgelere gitmemesi,
d) Belirlenen programlara katılması,

(1) Bu maddenin uygulanması ile ilgili olarak, bu Kanuna 15/8/2016 tarihli ve 671 sayılı KHK ile eklenen Geçici Madde 6’nın hükümlerine bakınız. (2) 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “sakatlık” ibareleri “engellilik” şeklinde değiştirilmiştir. 9250-1 yükümlülüklerinden bir veya birden fazlasına tabi tutulmasına, denetimli serbestlik müdürlüğünce karar verilir. Hükümlünün risk ve ihtiyaçları dikkate alınarak yükümlülükleri değiştirilebilir.
(6) Hükümlünün;(1)
a) Ceza infaz kurumundan ayrıldıktan sonra, talebinde belirttiği denetimli serbestlik müdürlüğüne beş gün içinde müracaat etmemesi,
b) Hakkında belirlenen yükümlülüklere, denetimli serbestlik müdürlüğünün hazırladığı denetim ve iyileştirme programına, denetimli serbestlik görevlilerinin bu kapsamdaki uyarı ve önerileriyle hakkında hazırlanan denetim planına uymamakta ısrar etmesi,
c) Ceza infaz kurumuna geri dönmek istemesi hâlinde, denetimli serbestlik müdürlüğünün talebi üzerine, koşullu salıverilme tarihine kadar olan cezasının infazı için açık ceza infaz kurumuna gönderilmesine, denetimli serbestlik müdürlüğünün bulunduğu yer infaz hâkimi tarafından karar verilir.
(7) (Yeniden Düzenleme:14/4/2020-7242/46 md.) Hükümlü hakkında denetimli serbestlik tedbiri uygulanmaya başlandıktan sonra işlediği iddia olunan ve cezasının alt sınırı bir yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suçtan dolayı kamu davası açılmış olması hâlinde, denetimli serbestlik müdürlüğünün talebi üzerine infaz hâkimi tarafından, hükümlünün açık ceza infaz kurumuna gönderilmesine karar verilebilir. Kovuşturma sonucunda beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, davanın reddi veya düşme kararı verilmesi hâlinde, hükümlünün cezasının infazına denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak devam olunmasına infaz hâkimi tarafından karar verilir.
(8) Denetimli serbestlik müdürlüğüne müracaat etmesi gereken sürenin bitiminden itibaren iki gün geçmiş olmasına karşın müracaat etmeyenler ile (…)
(2) ceza infaz kurumuna iade kararı verilmesine rağmen iki gün içinde en yakın Cumhuriyet başsavcılığına teslim olmayan hükümlüler hakkında, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 292. ve 293. maddelerinde yazılı hükümler uygulanır.
(9) Yükümlülüklerin gereklerine ve denetim planına uygun davranan hükümlünün koşullu salıverilmesi hakkında denetimli serbestlik müdürlüğü tarafından hazırlanan gerekçeli rapor, 107. ve 108. maddeler uyarınca işlem yapılmak üzere ilgili mahkemeye gönderilir.
(10) Denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezaların infazına ilişkin esas ve usuller yönetmelikle düzenlenir.

CEZA MUHAKEMESİ KANUNU 253. MADDE DE DÜZENLENMİŞTİR. CEZA MUHAKEMESİ KANUNU 253.MADDEDE SAYILAN SUÇLAR SÖZ KONUSU OLDUĞUNDA, ŞÜPHELİ İLE MAĞDUR VEYA SUÇTAN ZARAR GÖRENİN GERÇEK VEYA ÖZEL HUKUK TÜZEL KİŞİSİ OLMASI HALİNDE UZLAŞTIRILMA GİRİŞİMİNDE BULUNULUR.

MAĞDURUN SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLAR BAKIMINDAN AYRICA ÜST SINIRI 3 YILI GEÇMEYEN HAPİS VEYA ADLİ PARA CEZASINI GEREKTİREN SUÇLARDA UZLAŞTIRMA YOLUNA GİDİLEBİLİR, ŞİKAYETE BAĞLI DEĞİL İSE, UZLAŞTIRMA YOLUNA GİDİLEBİLMESİ İÇİN, KANUNDA AÇIK HÜKÜM GEREKİR.

CİNSEL DOKUNULMAZLIĞA KARŞI SUÇLARDA, SORUŞTURULMASI VE KOVUŞTURULMASI ŞİKAYETE TABİ OLSA BİLE, UZLAŞTIRMA YOLUNA GİDİLEMEZ.,

UZLAŞTIRMACI MAĞDUR VE FAİLE ULAŞARAK, UZLAŞMA DURUMUNDAN BAHSEDER. UZLAŞMAK İÇİN TARAFLARDAN GÖRÜŞ İSTER. HER İKİ TARAFINDA KABUL ETTİĞİ HALLERDE UZLAŞMA SAĞLANIR. UZLAŞMA SAĞLANDIKTAN SONRA CEZA DAVASI AÇILMAZ.

UZLAŞMA ESNASINDA TARAFLAR KENDİ ARALARINDA BELİRLEDİĞİ ŞARTLARDA DA ANLAŞABİLİRLER, BU ŞARTLAR HER İKİ TARAFINDA KABUL ETTİĞİ DURUMDA HERHANGİ BİR ENGEL OLUŞTURMAZ. ÖRNEĞİN MAĞDUR OLAN TARAF FAİLDEN TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİNE BAĞIŞTA BULUNULMASINI İSTEYEBİLİR.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu 304-305 inci maddelerinde düzenlenmiştir.

Tabi tavzihte amaç maddi hataların düzeltilmesidir. Bu kapsamda taraflardan birine tanınan hak sınırlandırılamaz veya genişletilemez. Hukuk Muhakemeleri Kanunu bu hususa da açıklık getirerek 305.maddenin 2.fıkrasında ”Hüküm fıkrasında taraflara tanınan haklar ve yüklenen borçlar, tavzih yolu ile sınırlandırılamaz, genişletilemez ve değiştirilemez.” şeklinde yer vermiştir.

Yani tavzih sadece hata düzeltmedir, kararın değiştirilmesi, hakların daraltılması veya genişletilmesi düşünülemez.

Örnek olarak: alacaklının kazandığı davada alacağının 300.000,00 TL(üçyüzbin türk lirası) olduğunun kabul edilmesine rağmen hükümde yanlış yazılarak 30.000,00(otuzbin türk lirası)şeklinde yazılmasıdır.

Gerçekleşen trafik kazaları sebebiyle mağdur olan vatandaşlar veya yakınları sigorta şirketine karşı açarak tazminat kazanabilmektedirler, tabi bu dava ile ilgili her zaman avukattan hukuki destek almanın mağdur olunmaması adına önemli olduğunu baştan belirtelim. Çünkü birçok vatandaşımız avukat olmayan, yetersiz ve yanlış bilgiye sahip olmayan kişiler tarafından mağdur edilmekte ve dolandırılmaktadırlar.

Karayolları trafik kanunu madde 97 ”zarar gören, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde doğrudan doğruya sigortacıya karşı dava da açılabilir” hükmünü ihtiva etmektedir. Bu sebeple trafik kazası sonucunda sakatlanan veya engelli sağlık raporu bulunan kişiler bakımından her ne kadar başvuru yoluyla tazminat almak mümkünse de gerçek zarar her zaman sigorta şirketlerinin yaptığı hesaplamadan çok daha yüksek çıkmaktadır. Açılacak dava neticesinde Yargıtayın hesap kriterleri ve adli tıp raporları doğrultusunda tazminat hesaplamaları yapılmasında mağdurların yararı bulunmaktadır. Zira sigorta şirketlerin teklifleri ile açılan dava neticesinde hesaplanan miktar arasında bazen iki kat fark olmaktadır.

Trafik kazası sebebiyle tazminat davası en az bir motorlu aracın katıldığı bir kazada ölüm, yaralanma gibi bedensel zararlar ile üçüncü kişilere ait ev, araba, arazi, gibi malvarlıklarında meydana gelen zararların giderilmesi amacıyla zarara uğrayan kişiler tarafından trafik kazasında sorumluluğu bulunanlara karşı açılan bir tazminat davası türüdür.

Trafik kazası maddi ve manevi tazminat davasında zamanaşımı 10 yıldır. Yani trafik kazasının gerçekleştiği günden başlayacak şekilde 10 yıl içerisinde dava açılabilir.

Trafik kazası neticesinde kişi yaralıysa sadece bu şahıs maddi ve manevi tazminat davası açabilir.

Trafik kazası neticesinde kişi ağır yaralıysa yaralanan kişinin yakınları sadece ”manevi tazminat” davası açabilirler.

Trafik kazası neticesinde ölüm meydana gelmişse, ölen kişiden yaşarken destek alan herkes maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Ölen evliyse şi ve çocuklarına, bekar ise anne ve babasına destek verdiği karine olarak kabul edilir. Yani, bu kişilerin ölenin desteğinden yararlandıklarını ispat etmelerine gerek yoktur. Diğer yakınların ise ölenden ölmeden önce maddi destek aldıklarını ispatlaması gerekmektedir.

Trafik kazalarında haksız fiili bizzat işleyenler dışında da tazminat sorumluları vardır. Aracın sürücüsü, aracın sahibi, aracın işleteni ve sigorta şirketi.

Trafik kazasından kaynaklanan tazminat davalarında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesi yetkili mahkeme ise kazanın meydana geldiği yer, zarar görenin ikamet ettiği yer mahkemesi veya sigorta şirketinin merkezinin bulunduğu yer mahkemesidir.

Eğer kaza yapanın sigortası bulunmuyorsa, herhangi bir mağduriyet yaşanmaması adına kurulan bir güvence hesabı vardır ve bu güvence hesabından kayıplarının tazmini istenebilir.

Tam kusurlu şekilde kaza yapan ve ölen sürücülerin eş, çocuk, anne ve babası tazminat alabilmektedir. Daha önceden tazminat alamamaktalardı fakat Yargıtayın içtihat değiştirmesi sonucunda artık alabilmeleri mümkündür.

AV.MEHMET ŞAHİN

Verimli olması, çevresel sürdürülebilirliği, fosil yakıt rezervlerinin azalması, enerjide dışa bağımlılık ve karbondioksit emisyonu gibi etmenler sebebiyle fosil yakıtlı araçların yerini elektrikli araçlar almaya başlamıştır.

Elektrikli araçların sayısının artmasıyla birlikte pazar büyümekte ve her yerde şarj istasyonlarına olan ihtiyaç artmaktadır.

Dünyada ve Türkiye’de gittikçe yaygın kullanılmaya başlayan akıllı ulaşım sistemleri ve elektrikli araç kullanımı ile ilgili Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın 2020-2023 Akıllı Ulaşım Sistemleri Eylem Planına göre 2021 yılı sonuna kadar elektrikli araç ve şarj istasyonlarına ilişkin mevzuat düzenlenmesi planlanmıştır. Söz konusu mevzuatın hazırlanmasında elektrikli araçların ülkemize nazaran daha yaygın olarak kullanıldığı Norveç, Almanya, İngiltere, İspanya, Brezilya ve ABD gibi ülkelerin mevzuat düzenlemeleri örnek alınmaktadır. Elektrikli araçların ve şarj istasyonlarının hukuki niteliği, kullanım koşulları, bireysel mülkiyet ve kamu mülkiyetinde nasıl ve ne şekilde yer alacağı, olası aksaklıkların müeyyideleri kavramları henüz hiçbir dünya ülkesinde tam olarak oturmuş değildir. Ancak Türkiye mevzuat düzenleme öngörüsü ile bu kavramlara yön veren ülkeler arasında yer alacaktır.

Elektrikli araçların ve bu araçları şarj etmek için elektrikli şarj istasyonlarının, özellikle yerli otomotiv statüsünde olan TOGG araçlarının da satışa sunulmasıyla birlikte hayatımızda yaygın olarak yer almaya başlayacağı kesindir. Elektrikli şarj istasyonlarının konut, iş yeri gibi alanlara kurulumu istendiğinde özellikle apartman ve site gibi toplu yaşamın söz konusu olduğu yerlerde Kat Mülkiyeti Kanunu nezdinde uyuşmazlıklar çıkabilecek; AVM, otoparklar, akaryakıt istasyonları vb. yerlerde kurulması izine tabi olup olmaması hususunu da beraberinde getirecek; şarj istasyonlarının düşük ve yüksek seviyede (AC ve DC) kurulumları farklı güçte kW verilmesini gerektirecek ve enerji verimliliği ve elektrik dağıtım mevzuatının da mevzu bahis olacaktır. Elektrikli araçlar, hayatımıza daha yaygın kullanılmaya başlanmasıyla birlikte örneklendirdiğim gibi ve birçok farklı alana temas edecek, dolayısıyla hukuki düzenlemeyi gerekli kılacaktır.

Elektrikli araçlardan bir diğeri olan elektrikli scooter’ların hukuki niteliği ve ne şekilde düzenleneceği ise 30.12.2020 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan ve torba kanun niteliğinde olan 7261 sayılı Türkiye Çevre Ajansının Kurulması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun çerçevesinde Çevre Kanunu ve Belediye Kanunu’nunda yapılan değişiklik ve eklemeler ile belirlenmiştir. Kanun, trafik güvenliğini elektrikli scooter kullanmaya uygun hale getirme görevini belediyelere yüklemiş ise de, bu husus elektrikli scooterlar ile trafiğe çıkılabileceği anlamına gelmemektedir. Zira mevzuat düzenlemelerine göre elektrikli scooterlar bisikletler gibi, fakat motorlu araç olarak bisiklet şeridinde kullanılabilecektir.

Dünyanın daha çevreci olma, emisyonu azaltma ve teknolojideki ilerleme gayreti, çevreye karşı duyarlı araçların hayatımıza girmesine ve yavaş yavaş hayatımızı yaşayış biçimimizi bu yöne kanalize etmemizi gerektirmektedir. Bu ve benzeri gelişmeler ise yaşayan bir olgu olan hukuk düzeninin de değişmesini ve evirilmesini gerekli kılacaktır.

Zincirleme Suçun tanımını yapacak olursak ; bir suç kastıyla hareket ederek, birden fazla aynı suçu oluşturan hareketleri farklı zamanlarda, aynı kişiye karşı işlemiş olmak sebebiyle faile tek bir suçtan ancak TCK M.43 Bağlamında artırılarak ceza verilmesini öngören ceza hukuku müessesidir. 

Zincirleme suç hükümlerinin uygulanabilmesi için ilk şart; aynı suçun değişik zamanlarda birden fazla kere işlenmesidir. Yargıtay uygulamasına göre; “aynı suçtan anlaşılması gerekenin, aynı suç tipi olduğu”, kanunda düzenlenen suçların ismi aynı ise aynı suçtan söz edileceği, suçun ismi farklı ise artık aynı suçtan bahsedilemeyeceği kabul edilmektedir. Aynı suç kavramına suçun teşebbüs halinde kalma hali de dahildir. Örneğin Dolandırıcılık suçunda suçu bir kez işledikten sonra mağduru tekrardan dolandırmaya çalışması sırasında durum fark edilir ve engellenilse de Fail dolandırıcılık suçunda zincirleme suç hükümlerine göre yargılanır. Zincirleme Suç hükümlerinde ikinci şart işlenen suçun mağdurlarının aynı olmasıdır. Örneğin bir apartmanın önceki gün bir dairesini soyan hırsız ertesi gün başka bir dairesini soyarsa suçun mağdurları farklı kişiler olduğundan zincirleme suç hükümleri uygulanmaz. Son şart ise işlenen suçların aynı suç işleme kararı altında işlenmiş olması gerekmektedir. Söz konusu şart M.43’de de açıkça yer almaktadır. 

Aynı suçu meydana getiren fiillerin çokluğu halinde zincirleme suçtan bahsedilemez yani hırsızlık suçunda hırsızın çantada ki cüzdanı çalıp devamında da telefonu çalması zincirleme suç hükümlerinin uygulanacağı anlamına gelmez. 

Zincirleme suç hükümleri uygulanırken dikkat edilmesi gereken bir husus vardır. Fail tarafından işlenen suçlardan ilkinde suç emniyet görevlileri tarafından fark edilmesine rağmen fakat failin tekrardan suçu işlemesi engellenmeyerek fiziki takip başlatılıyorsa ve failin aynı suçu işlemesiyle yakalandığında zincirleme suç hükümlerine göre yargılanması Yargıtay’a göre yanlıştır. Yargıtay’ın pek çok kararında söz konusu durum da fiziki takibi yapan gizli soruşturmacının görevi failin suç işlemesini önlemektir. Devlet görevlisi bir kişinin daha fazla suç almasını sağlayabilmek adına failin yaptığı hukuka aykırı hareketlere fırsat vermemelidir.  Asıl olan bir suç işlendiği tespit edildiğinde suç işleyeni yakalayıp yargı önüne çıkarmaktır. Fakat uygumlalar da bu durumun karşıt halini çok fazla görmekteyiz. Aşşağıda ki Yargıtay Kararında da görmekteyiz ki bu yanlış bir uygulamadır. 

Zincirleme suç bazı durumalarda farklı yorumlanabilmektedir ve mağduriyetlere yol açabilmektedir. Bu mağduriyetleri önlemek adına yapılan itirazlar sonucu yargıtay aşağıda düzenlendiği şekilde bir hüküm kurmuştur.

10. Ceza Dairesi, 2016/3408 E., 2017/3547 K.

“Gizli soruşturmacının görevi, soruşturma konusu suçun işlenip işlenmediğini, işlenmiş ise işleyenin kim olduğunu belirlemek ve bu konuda ki delilleri toplamaktır. Gizli soruşturmacı bu görevini yerine getirirken suç işleyemez, başkasını suç işlemeye azmettiremez. Devletin temel görevlerinden biri de suç işlenmesini önlemektir. Devlet görevlisinin bir kişinin daha fazla ceza almasını sağlamak için nu bazı hareketleri yapmaya yönlendirmesi ve ona bunun için fırsat vermesi kabul edilemez. Aksi halde gerek Anayasa’nın 2. Maddesinde yer alan ‘hukuk devleti’ ilkesi gerekse Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. Maddesinde öngörülen “adil yargılanma” hakkı ihlal edilmiş olur.  Esas olan gizli soruşturmacı olan görevlinin bir suç işlendiğini tespit ettiğinde suç işleyeni yakalayıp yargı önüne çıkarmasıdır. “

Stj. Av. Dilara KARACA

Bunlardan en önde geleni ise ‘maske’. Coronavirüs vakalarının artması ile ölüm oranlarının da artması sebebiyle bir çok ülkede olduğu gibi ülkemizde de maske takma zorunluluğu için yasal bir zemin hazırlandı ve cezai müeyyideye bağlandı. Hal böyleyken maske takmayanlar hakkında cezai işlemler uygulanmaya başlandı.

İl hıfzıssıhha meclislerinin kararları doğrultusunda valilik tarafından halka bildirilen bu zorunlulukta yine ceza kesmeye yetkili makam valilik makamıdır. Hal böyleyken polis memurları maske takmayanlar hakkında gerekli tutanağı düzenleyerek valiliğe göndermek zorundadırlar. Bazı polis memurları ise kabahatler kanununa aykırılıktan idari para cezası kesmişlerdir. Hal böyleyken Yargıtay bu konuyu daha açıklayıcı hale getirmek için emsal karar niteliğinde bir karara imza atmıştır.

Yargıtay 19.Ceza Dairesi kararında özetle ””vali başkanlığında toplanan hıfzıssıhha meclisi maske takma zorunluluğu kararı alabilir ancak cezai işlem uygulanan radar gibi hallerde olduğu gibi, maske takılması için uyarı levha ve afişleri asılması gereklidir. Polisler maske takmayanlar hakkında idari para cezası kesemez, ancak tutanakla imza altına alarak ilgili il valiliğine gönderebilirler.””